အင္းႀကီးေတာင္သမန္

ဆူးငွက္ ~ 

ေတာင္သမန္တဲ့ ...။ သူက အမရပူရၿမိဳ႕မွာရွိသည္။ ေရွးက အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္သည္ အေရွ႕ေအာင္ပင္လယ္၊ အေရွ႕ေတာင္ေရႊစာရံ၊ ေတာင္ပလိပ္ရြာ၊ အေနာက္ေတာင္ တဘက္ဆြဲ၊
အေနာက္ေျမာက္ စစ္ကိုင္းတိုင္းနယ္ေျမ၊ ေျမာက္ ေတာင္က်ံဳးႀကီးႏွင့္ အေရွ႕ေျမာက္ ဘုတ္သက္ကယ္က်င္းအထိ က်ယ္ဝန္းသည္။ ၁၁၄၄ ခုႏွစ္၊ တပို႕တြဲလဆန္း၇ရက္၊ အဂၤါေန႔တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္႐ံုးေတာ္၊ ေရႊနန္းေတာ္၊ ေရႊဂူေတာ္၊ ေက်ာင္းေတာ္၊ ပိဋိကတ္တိုက္ေတာ္၊ ကန္ေတာ္ဟူေသာ (၇) ဌာနကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ေဆာက္လုပ္ကာ ၿမိဳ႕ေတာ္တည္ခဲ့သည္။

ေတာင္သမန္အင္းက အမရပူရ မင္းေနျပည္ေတာ္ ေတာင္ဘက္မွာရွိသည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ေကာင္းစားခဲ့စဥ္က အမရပူရကို အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးဟင္နရီဂူဂ်ာက "ျမန္မာ ျပည္၊ ႏွစ္ႏွစ္အက်ဥ္းခံရစဥ္" ဟု ေရးသား ေဖာ္ျပထားပါသည္။

"အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္သည္ လမ္းမေတာ္မ်ားမွာသာ အုတ္ၾကြပ္မိုးေသာအိမ္မ်ားရွိၾကသည္။ က်န္အိမ္မ်ားကား သစ္သားသက္ကယ္အိမ္တို႔ျဖင့္သာ ေဆာက္လုပ္ေသာအိမ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုအိမ္မ်ားသည္ မပ်က္စီးခင္က ႐ႈခ်င္စဖြယ္ျဖစ္လိမ့္မည္။ ျမန္မာထံုးစံအတိုင္း အိမ္မ်ားကို ကြ်န္းတိုင္စိုက္ေဆာက္ၾကသည္။ လမ္းလယ္မ်က္ႏွာစာတြင္ ေျမမွ သံုးေပျမင့္ေသာ ေအာက္ဆင့္ၾကမ္းျပင္၏ ေနာက္ဘက္တြင္ ေလွကားကိုတက္၊ အိမ္အတြင္းခန္းသို႔ ေရာက္ႏိုင္သည္။ အိမ္ခန္းသည္ ေျမျပင္ႏွင့္အလြန္ကြာသျဖင့္ အိမ္ေအာက္တြင္ က်ယ္လည္း က်ယ္၊ ျမင့္လည္းျမင့္၊ ပစၥည္းသိုေလွာင္ရန္ ႏွင့္ အျခားကိစၥအတြက္ အသံုးခ်သည္။ ဤကဲ့သို႔ ေဆာက္လုပ္ေလ့ရွိေသာအိမ္ပံုစံမ်ိဳးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ေျမငလ်င္မၾကာခဏလႈပ္တတ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ိဳး၊ အထူး သင့္ေလ်ာ္သည္ ...တဲ့။

ဟင္နရီဂူဂ်ာတင္ျပေသာ အမရပူရအိမ္ပံုစံသည္ ျမန္မာ့႐ိုးရာ အိမ္ေဆာက္ဓေလ့အတိုင္း ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အိမ္ပံုစံပကတိျဖစ္သည္။ အမရပူရမွာကဲ့သို႔ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ အိမ္ပံုစံမ်ား  ယခုအခ်ိန္ထိ က်န္ေကာင္းရာရွိေနေသးသည္မွာလည္း အမရပူရ၏ဂုဏ္ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က အမရပူရ၏ လမ္းမ်ားအေနအထားကိုလည္း ၾကည့္ပါဦး ...။

"အမရပူရ လမ္းမေတာ္မ်ားသည္ က်ယ္ၿပီး သာယာသည္။ လမ္းေဘးဝယ္ မန္က်ည္းပင္မ်ား ေပါက္လ်က္ရွိသျဖင့္ အရိပ္ေကာင္းမ်ားရရွိသည္" ...တဲ့။

ကဲ ...ဒီျမင္ကြင္းကလည္း ယခု အမရပူရ ျမင္ကြင္းႏွင့္ ဘာမ်ားျခားနားဦးမွာလဲ။ အကယ္၊ ေရွးျမန္မာ ၿမိဳ႕ျပဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္ ေရွးျမန္မာအိမ္ပံုစံမ်ားကို တျမတ္တႏိုး ထိန္းသိမ္းထားသင့္သည္ဟု ယူဆပါက အမရပူရသည္ အေကာင္းဆံုးအေနအထားမွာရွိသည္။

အမရပူရ၏ အထင္ကရျဖစ္ေသာ ေတာင္သမန္အင္းႏွင့္ ဦးပိန္တံတားဝန္းက်င္ကေကာ ...လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားမတိုင္ခင္အထိ လြမ္းဆြတ္ဖြယ္ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ျပ ပံုရိပ္မ်ားကို ထင္ဟပ္ဆဲျဖစ္ခဲ့၏။ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၃ (ခရစ္ ၁၈၆၁) က ပုဂံမင္း၏ ၿမိဳ႕စာေရးဦးပိန္က အင္းဝ နန္းေတာ္ေဟာင္းက သစ္သားေဟာင္းမ်ားျဖင့္ မူလက ၉၈၄ တိုင္ (ယခု ေနာက္တိုးျဖင့္ ၁ဝ၈၆ တိုင္)၊ အရွည္ ၃၉၆၇ ေပ ရွိသည့္ သစ္သားတံတားႀကီးကို တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ  ယခုအခ်ိန္ထိ ထိုမူတံတားပံုစံႏွင့္ မယြင္းမတိမ္းေစရေအာင္ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ ေတာင္ေလးလံုးဆရာေတာ္တို႔က အဆက္ဆက္ၾကပ္မတ္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း အမရပူရႏွင့္ ေတာင္သမန္ကို ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားက ခရီးစဥ္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေပေလးေထာင္နီးပါးအရွည္ သံကူကြန္ကရစ္ တံတားႀကီးဆိုပါက ဘယ္ကမွ လွည့္ၾကည့္မွာပင္မဟုတ္။ သစ္သားတိုင္ေဟာင္း၊ ယက္မေဟာင္း၊ ထုပ္ေဟာင္း ဒိုင္းေဟာင္း ပန္းဆြဲေဟာင္းမ်ားႏွင့္မို႔ တခ်ိဳ႕ေနရာမွာ ဟသၤာျပဒါးအနီ တစ္ပိုင္းတစ္စ၊ တခ်ိဳ႕ေနရာမွာ ပန္းပုလက္ရာအစအနမ်ား ပါဝင္ေနသျဖင့္ ဦးပိန္တံတားႀကီးကို စိတ္ဝင္စားလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း၃ဝနီးပါး မႀကံဳစဖူး ေရႀကီးေလေသာအခါ တံတားအလယ္ရွိ အခန္းအခ်ိဳ႕ ေရေမ်ာ ပ်က္စီးခဲ့ဖူးသည္။ ထိုေနရာမ်ားကို ထိုစဥ္က ကြန္ကရစ္ အုတ္တံတားျဖင့္ အစားထိုးခဲ့ေလဖူးေသာေၾကာင့္ ျပစ္တင္ေျပာဆိုေရးသားေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။ ယခု ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေရႀကီးနစ္ျမဳပ္မႈမ်ိဳးႏွင့္ႀကံဳကာ ပ်က္စီးသည္မ်ားရွိေသာ္လည္း အသြင္မေျပာင္းလဲေသး။ လူသာဓု နတ္သာဓု ေခၚစရာေပ။

ဦးပိန္တံတား၏ သည္မွာဘက္တြင္ အင္းစပ္ ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္ သက္ေတာ္ရွည္မယ္ဇယ္ပင္တန္းႀကီးကအကိုင္းခ်င္းယွက္။ အရိပ္ခ်င္းဆက္ကာ စီတန္း ေနရာယူထား၏။ ၿပီးေတာ့ ေတာင္မင္းႀကီးဘုရားရွိသည္။ ေႏြဦးေပါက္ကေလးမ်ားေရာက္ၿပီဆိုလွ်င္ မယ္ဇယ္ပင္တန္းေအာက္သဲေျမတြင္ လွည္းလမ္းေၾကာင္း ေပၚလာၿပီး ယာတဲသြား၊ ကိုင္းတဲသြား လွည္းေတြတအီအီႏွင့္ ဖုန္တလံုးလံုးႏွင့္ တံတားႀကီးေအာက္က ဟို ကိုင္းေတာယာေတာဆီသြားၾကၿပီ။ အင္းအလယ္မွာ ေခ်ာင္းေရက စပ္စပ္ပဲရွိ၏။ ပဲခင္း၊ ႏွမ္းခင္း၊ ကိုင္းခင္းေတြက တေမွ်ာ္ တေခၚ။ ကိုင္းလယ္ယာတဲဆီက မီးခိုုးေငြ႕ေငြ႕အူသည္။ ထိုျမင္ကြင္းကား ေဆာင္းဦးေပါက္မွ ေႏြလယ္အထိ။ ဝါဆိုဝါေခါင္ ေရေဖာင္ေဖာင္အခ်ိန္မွာေတာ့ ယာေတြကိုင္းေတြအားလံုး ေရပင္လယ္က ျပည္ဖံုးကားခ်ေပးလိုက္သည္။ ေတာင္သမန္ကား ထိုစဥ္က ခ်စ္စဖြယ္သံုးရာသီအလွကို မ႐ိုးရေအာင္ ရင္သပ္႐ႈေမာ ဖြင့္လွစ္ျပခဲ့၏။ တံတားအေရွ႕ဘက္မွာ ထန္းလက္တဲကေလး ရွိသည္။ ဇရပ္အိုဇရပ္မင္းေတြရွိသည္။ ေမဃဝတီ ေတာင္သမန္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမွ အၾကြင္း အက်န္ တံတိုင္းအိုႀကီးေတြ ရွိသည္။ ေက်ာင္းတိုက္အုတ္ခံုႀကီးေတြ ရွိသည္။ ၿပီးေတာ့ နႏၵမူလိုဏ္ဂူအလား ေတာင္သမန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး ဂႏၶာကုဋီ တိုက္ႀကီးက မိုးသို႔စြင့္သည္။ သည္ဝန္းက်င္တစ္ခြင္ကို စိမ္းညိဳ႕မိႈင္းထန္းေတာက အထပ္ထပ္ ဝန္းရံပတ္ထားသည္။ ထန္းပင္၊ ထန္းလက္၊ ထန္းရြက္အသြယ္သြယ္ၾကားမွ လမ္းစဥ္ လမ္းဆက္ လမ္းလက္တက္မ်ား အလွ်ိဳလွ်ိဳ။ ထိုလမ္းမ်ားနံေဘးမွာ ထန္းလက္ အေၾကာ္တဲေလးမ်ားရွိသည္။ အမိုးနိမ့္ ဇရပ္အိုေလးမ်ားရွိသည္။ ထန္းလက္မိုး၊ ေရအိုးစင္ေလးမ်ားရွိသည္။ ထန္းလက္ ကုလားထိုင္မ်ား ျပဳလုပ္သည့္ လုပ္ငန္းခြင္ကေလးမ်ားရွိသည္။ ဒါကလည္း ဟိုးအရင္တုန္းက ျဖစ္သည္။

အခုမယ္ဇယ္ပင္တန္းမွာ တံတားထိပ္ကအစ ေတာင္ေလးလံုးေက်ာင္းတိုက္အထိ နံကပ္ဆိုင္ခန္းေတြ ျဖစ္ကုန္၏။ အင္းေရစပ္ သဘာဝအလွေနရာတြင္ေတာ့ ေဈးတိုက္ခန္းမ်ားက အစားထိုးသြားသည့္သေဘာျဖစ္သည္။ ဟိုးအေရွ႕ေတာင္သမန္ေက်ာက္ေတာ္ႀကီး ထန္းေတာကေတာ့ "ရတနာပူရ တကၠသီလာႀကီး" ျဖစ္သြား၏။

ေတာင္သမန္ႏွင့္ ဦးပိန္တံတား ဝန္းက်င္ကား အေျပာင္းလဲႀကီး ေျပာင္းလဲသြားေခ်ၿပီ။ တခ်ိဳ႕ အဆင္းလွ၊ တခ်ိဳ႕ အဆင္းမလွ။

အတြဲ ၈၊ အမွတ္ ၄၈ ၊ ဇူလိုင္ + ဩဂုတ္ ၊ ၂ဝ၁၅